Die vraag stelt iedereen mij na de verkiezingen. Over mijn persoonlijke score van meer dan 2000 stemmen ben ik enorm enthousiast en gigantisch vereerd. Voor het resultaat van de partij: not so much.
Ik ben nu vierenhalfjaar “bestuurder” op nationaal niveau en je zag deze score twee jaar geleden al aankomen. Vaak werd ik intern beschouwd als een negatieve zeur. Het is heel dubbel om dan mensen haast opgelucht te zien juichen wanneer jouw zogenaamd pessimistische voorspelling bewaarheid wordt, omdat het nog erger had kunnen zijn. De grote opdoffer aan Waalse kant, maar ook de achteruitgang in het Europees parlement, plaatst veel ook wel in een ander perspectief wanneer je intern kijkt.
Enkele conclusies langs mijn kant, enkele dagen na de stembusgang:
- Onze beginsituatie in deze campagne was niet de allerbeste. Een ongeplande voorzitterswissel halfweg de legislatuur, een verlenging van twee kerncentrales, lokaal-kiezende kopstukken… Geen enkel ding zal een grote impact gehad hebben, maar vele kleintjes maken een grote.
- In de campagne zette vooral Bart De Wever de toon: alle ballen op het federale niveau. We schakelden daar niet snel genoeg in. De laatste avond was er een spontane one-liner van Petra waar meer mee had gekund: “Bart, je hebt de rekening wel op orde, maar de samenleving niet.” Misschien is dat wel al de eerste oppositielijn.
- We zetten niet genoeg in op vernieuwing, de afgelopen vijf jaar. We hebben een hele hoop politiek talent in huis, maar hebben die mensen niet genoeg platform gegeven. Om dan bij een lijstvorming te moeten vaststellen dat we te weinig bekende koppen hebben. Dat danken we (ook) aan onszelf. Nu er heel wat nieuwe mensen in de parlementen intreden, zal die oefening sowieso moeten gebeuren en dat stemt me enorm hoopvol.
- Qua inhoud, en dat is mijn eigen persoonlijke mening, zijn we teveel de kant opgegaan van de “linkiewinkie sociaal werker”. Hoewel in die hoek ook mijn eigen voorkeuren terug te vinden zijn, ben ik van mening dat dat ons verhaal waziger maakt, minder gefocust. We voerden campagne op het abstracte thema van mensenrechten, we kozen ervoor om het planbureau te laten stellen dat het armoederisico op nul ging komen, we stelden voor om sociale leasing voor elektrische auto’s in te voeren. Goeie dingen om te doen wanneer je aan de macht bent, maar niet de dingen die de persoon in straat massaal gaat overtuigen om onze kant te kiezen, dénk ik.
- Andere, en volgens mij betere, lijnen hadden kunnen zijn: “leg alle scholen, gemeentehuizen en politiekantoren vol zonnepanelen, als dat voor de gewone burger een slimme investering is, dan is dat voor elk gebouw dat met belastingsgeld onderhouden en verwarmd wordt, toch ook het geval?” of “wie met de bus gaat ziet de halte afgeschaft omdat een extra stop te duur is, maar wie 40.000 euro kan leggen voor een elektrische wagen krijgt daar netjes 5.000 euro belastingsgeld voor terug?” of “We belasten minder waar we meer van willen, zoals werk en gezonde voeding, maar we belasten meer waar we minder van willen, zoals vervuiling; want er gaat elk jaar 20 miljard fossiele subsidies uit de staatskas.”
- Mensen spraken mij aan in kleinere dorpen over het feit dat ze de laatste bakker, slager en bankautomaat hebben zien vertrekken. Dat er bij hun geen gevoel is dat er geïnvesteerd wordt, wat ze in sommige steden waar ze in het weekend naartoe gaan, wél gevoeld wordt. Ik denk dat daar ook de ruk naar de extremen van komt: het gevoel een beetje achtergelaten te worden.
- Of andere praktische problemen waar mensen mee in aanraking komen: de gezinspuzzel in de zomer, of de introductie van grootouderverlof, of de vrees van veel jonge mensen dat ze gewoonweg geen huis kunnen kopen of geen pensioen meer gaan kennen.
Ik probeerde vierenhalf jaar een klein beetje te wegen. Ik weet niet of me dat ook effectief gelukt is. Ik zal dat blijven doen tot aan de nieuwe bestuursverkiezing ergens aan het begin van 2025. Wat daarna, daar heb ik geen enkel idee van.
Bedankt voor je stem, op de bestuursverkiezing vierenhalf jaar geleden, en/of bij de verkiezingen van vorige zondag.
